بزهکاری در کودکان و نوجوانان

یکی از مسایل پیچیده و ناراحت کننده که توجه بسیاری از محققین، جامعه شناسان، جرم شناسان، روان شناسی و متخصصین امر را به خود معطوف داشته موضوع مجرمین کم سن و سال و یا به اصطلاح «اطفال و نوجوانان بزهکار» می باشد که روز به روز هم گسترش بیشتری می یابد و مخصوصاً باید افزود که این تزاید و گسترش غالباً در کشورهایی از جهان به چشم می خورد که از لحاظ اقتصادی در سطح کاملاً پیشرفته ای قرار دارند.

با توجه به وضع خود، اولین سوالی که مطرح می شود این است که آیا اقدامات کشورهای مختلف در زمینه مبارزه با جرائم اطفال و نوجوانان بزهکار، مبتنی بر اصول صحیح و درستی استوار گردیده است یا خیر؟

آمارهای انتشار یافته نشان می دهد که علیرغم بهبود وضع زندگی و معشیتی و علیرغم ازدیاد سریع موسسات و خدمات اجتماعی اکثر کشورهای جهان، جرائم ارتکابی اطفال و نوجوانان با سرعت و آهنگ بیشتری افزایش می یابد.

اگر بخواهیم در دایره ای وسیع تر سخن بگوییم با توجه به آمارهای منتشر شده و با نگرش به جنایات ارتکابی ملاحظه می شود که میزان اعمال مخرب و جنایی علیه اطفال و نوجوانان در کشورهایی که از لحاظ اصول صاحب بهترین و مدرن ترین تشکیلات اجتماعی هستند، بیش از سایر کشورهاست. شاید بعضی تعجب نمایند اگر بدانند که تعداد قتل اطفال و نوجوانانی که در کشورهای پیشرفته جهان به وقوع می پیوندد بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده است.

باعث تعجب نیست که گفته شود جانی معروف به خفاش شب (غلامرضا خشرو) به علت ارتکاب سرقت های متعدد بی اهمیت برای اولین بار در سن ۱۴ سالگی به کانون اصلاح و تربیت فرستاده می شود در مدت اقامت سه هفته در کانون با همسالانی که رفتار بزهکارانه داشته اند آشنا می شود و از آن به بعد به تدریج تبدیل به سارق حرفه ای می شود. پس از اینکه بار دوم به کانون اصلاح و تربیت می آید تا آخرین بار که زندانی می شود مجموعاً ۱۷ بار دستگیر و زندانی می شود و نهایتاً پس از یازده بار ارتکاب جرایم آدم ربائی، تجاوز به عنف و قتل ۹ نفر از قربانیانش دستگیر و در سن ۲۸ سالگی به مجازات اعمالش می رسد.

بدین ترتیب ملاحظه می شود که بروز جنگ و مسائل ناشی از آن نمی تواند به عنوان تنها عامل منحصر به فرد افزایش جرائم اطفال و نوجوانان باشد و مسلماً عوامل دیگری وجود دارند که در ازدیاد آن بی تاثیر نخواهد بود. عواملی نظیر: توسعه ناگهانی صنایع، وسعت و گسترش غیر اصولی شهرها، برخورد ملل و اقوام گوناگون، در هم ریختن و از هم پاشیدگی خانواده ها، سست شدن پایه و مبانی مذهبی، اخلاقی و عوامل دیگر. این تحقیق ممکن است همه را سیراب نکند اما از غرق شدن عده کثیری در بزهکاری جلوگیری خواهد نمود. امید می رود صاحب نظران، دانشمندان و اندیشمندان، نگارنده را از نظرت خود بی نصیب نگذاشته تا چنانچه خطایی بر این قلم رفته باشد، با اصلاح آن گامی ناچیز در جهت بهره مندی و بهره وری از آن برداشته شود.

چکیده :

اهمیت دوران کودکی به عنوان دوران شکل گیری شخصیت انسان، ایجاب می کند نظام دادرسی خاصی با در نظر گرفتن احساسات و عواطف کودک در رسیدگی به جرائم وی اعمال گردد. قانون گذاری ایران در سال ۱۳۳۸ با تصویب قانون تشکیل دادگاه اطفال بزهکار بر انجام این امر مهم همت گماشت و بدین ترتیب دادگاه اطفال تشکیل گردید و کانون اصلاح و تربیت به جای زندان و دارالتأدیب مأمن اطفال بزهکار شد. در حال حاضر مواد ۲۱۹ به بعد قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری (مصوب ۱۳۷۸) با تأسی به قانون سال ۱۳۳۸ در رسیدگی به جرائم اطفال، شرایط به نفع کودکان در نظر گرفته است. از جمله تشکیل دادگاه ویژه، الزام قاضی به انجام تحقیقات مقدماتی، تشکیل پرونده شخصیت، الزام به تعیین وکیل برای طفل بدون سرپرست یا بدسرپرست و غیر علنی بودن دادرسی.

الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون حقوق کودک در اسفند ۱۳۸۲، کشور را موظف به تطبیق قوانین داخلی با مواد کنوانسیون کرده است. لذا با در نظر گرفتن شرع مقدس اسلام باید در جهت تطبیق آیین دادرسی اطفال با مواد کنوانسیون همت گماشت. انتصاب قاضی متخصص، الزام قاضی به تشکیل پرونده شخصیت برای طفل بزهکار، اعطای حق اعتراض نسبت به تصمیم دادگاه به کودک، ایجاد کمیته مراقبت حین اجرای حکم و پس از آن …. می تواند به حفظ حقوق کودک بزهکار کمک کند.

کودکی دوران پایه گذاری شخصیت انسانی است و سلامت روانی و جسمی انسان بستگی شدید به چگونگی گذراندن این دوران دارد . رشد نایافتگی جسمانی و علایق کودک ایجاب می کند قانونگدار حمایتهای خاص خود رامتوجه این گروه از جامعه کند.نهادها و قوانین حمایتگر برای جبران ناتوانی کودک از حفظ حقوق خویش نقش موثری دارند. اگرچه وجود این حمایتها از اقشار ضعیف جامعه از جمله زنان، زندانیان،آوارگان و پناهندگان نیز احساس می شود، اما آنها اهمیت این گونه حمایتها را در مورد کودک پررنگ تر می نماید،شکل دیگری وجود انسان و ابعاد شخصیتی وی در این مرحله از زندگی است.

اسلام بر اهمیت حفظ شوون کودک و تنظیم قواعد رفتار با وی تاکید فراوان نموده است قرآن کریم به پاکی نهاد کودک در هنگام تولد و خالی بودن آن از هر آلایشی اشاره نموده و تربیت کودک را از این جهت که این نهاد پاک قادر است خوبیها و بدی ها با چشم و گوش و عقل خویش بپذیرد، واجب اهمیت دانسته است .

حضرت علی(ع)در ارزش دوران کودکی و نوجوانی چنین فرمود است:
(انما قلب الحدث الارض الخالیه ماالفی منها من شیئ قلبه)(قلب نوجوان مانند زمینی خالی است که هر چه در آن افکنده شود می پذیرد)

حساسیت دوران کودکی ایجاب می کند نظام دادرسی خاصی بر این گروه بزهکاران حاکم شود.بر قراری نظام دادرسی عادلانه،انتخاب واکنش مناسب در مقام مرتکب و اجرای این واکنش به نحو صحیح و متناسب با روحیات کودک،موجب جلوگیری از رویکرد مجدد او به جرم می گردد به همین جهت انتخاب سیاست جنایی افتراقی نسبت به کودک از اهمیت خاصی برخوردار است.حفظ قداست و ارزش دوران کودکی بر عهده فرد فرد دولتمردان است. و قانون گذار نیز دراین وادی سهمی ویژه دارد وظیفه قانونگذار در جهت دادن قدرت اجرایی به بایدها و نبایدها و وضع مقرراتی برای حفظ حقوق افراد جامعه است. این تحقیق به بررسی میزان موفقیت قانونگذار ایران،در حفظ حرمت بایدها و نبایدهای حقوق کودک و اعطای قدرت اجرایی به آنها،در حوزه ی کیفری شکلی(آیین دادرسی کیفری) می پردازد.

فهرست پروژه :

مقدمه
چکیده

فصل اول: طفل بزهکار کیست و عکس العمل اجتماعی علیه وی چیست؟

طفل بزهکار کیست؟
مسئولیت کیفری اطفال از نظر قانونی
الف ـ محدوده ی سنی از نظر جرم شناسی
اول ـ دوره طفولیت
دوم ـ دوران نوجوانی
تصمیمات دادگاه در مورد اطفال۶ تا۱۲ سال
۲- تصمیمات دادگاه در مورد اطفال ۱۲تا۱۵سال
یک ـ جرائم ضد اموال
سرقت کودکان ونوجوانان
دو-جرائم بر ضد عمومی جامعه
الف-اعتیاد به مواد مخدر
ب ـ گدایی و ولگردی

فصل دوم: تشریفات دادرسی مربوط به جرائم اطفال بزهکار در نظام کنونی حقیقی

۱- اختیار دادگاه در تشکیل پرونده شخصیت برای طفل بزهکار
۲-احضار طفل متهم از طریق اولیای قانونی
۱-تعریف لغوی
تعریف علمی
تعریف عام
تعریف خاص
واگذاری پیشگیری از بزهکاری به نهاد رهبری
وظایف شورای عالی پیشگیری از بزهکاری
وظایف شورای استانی پیشگیری از بزهکاری

فصل سوم: عوامل بازدارنده بزهکاری اطفال و نوجوانان

طریقه پیشگیری از ارتکاب بزه اطفال نوجوانان
الف)ایجاد محیطی آرام و سالم در خانواده
۱- برقراری دوستی و تفاهم بین والدین
۲- همبازی شدن با کودک نوجوان
۳- عدم ایجاد ناسازگاری در محیط خانوداه
۴- حفظ شخصیت فرزندان
۵- مشورت با فرزندان
۶- تامین نیاز های مادی و معنوی
ب ـ تامین آموزش و پرورش مناسب
۱- نقش مدرسه در پیشگیری از بزهکاری
۲- نقش معلم در پیشگیری از بزهکاری
ج ـ جرائم منکراتی
۱- بدحجابی
۲- موسیقی مبتذل
نتیجه گیری و پیشنهادات
بهبود پذیرش بزه دیدگان و خانواده هایشان
بهبود وضعیت همراهی بزه دیدگان
ایجاد و فعال کردن اقدامات اجتماعی اضطراری به نفع بزه دیدگان
بسیج کردن احتمالات محلی
به کارگیری وسایل آماری منسجم و قابل اعتماد
منابع و ماخذ

تعداد صفحات پروژه : ۵۸