تغذیه ورزشکاران

تغذیه ورزشی

تغذیه ورزشکاران در تغذیه و رژیم غذایی جهت بهبود عملکرد ورزشکار است. تغذیه بخش مهمی از رژیم های ورزشی است که در ورزش های قدرتی (مانند وزنه‌برداری و بدنسازی) و ورزش های استقامتی (مانند دوچرخه سواری، شنا، قایقرانی) مورد توجه هستند.
در تغذیه ورزشی تمرکز مطالعاتی بر روی نوع و مقدار مایعات و مواد غذایی گرفته شده توسط یک ورزشکار به هنگام تغذیه است، همچنین مصرف مواد مغذی همچون ویتامین‌ها، مواد معدنی، مکمل‌ها و مواد ارگانیک (شامل کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌ها) را مورد بررسی قرار می‌دهد.

کالری مورد نیاز ورزشکاران

هر نوع فعالیت جسمانی، چه شغلی و حرفه‌ای و چه ورزشی، سبب دگرگونی متابولسیم بدن شده، همراه با آن احتیاج بدن به انرژی را افزایش می‌دهد. مقدار انرژی که در بدن انسان یا حیوان تولید می‌شود یکی از پدیده‌های مهم فیزیولوژیکی است. بدیهی است انسان و حیوان انرژی را از گیاهان که منشأ اصلی غذایی محسوب می‌شوند دریافت می‌کنند. گیاهان به کمک کلروفیل و با استفاده از نور و مواد ساده موجود در خاک و هوا مانند انیدرید کربنیک، آب، آمونیاک، سولفات‌ها، ترکیبات ازت‌دار و غیره انرژی را به صورت شیمیایی (گلوسیدها، چربی‌ها و پروتئین‌های ترکیبی) در خود ذخیره می‌کنند.

انسان یا حیوان انرژی مورد نیاز خود را مستقیماً از اغذیه گیاهی و یا بطور غیرمستقیم از منابع غذایی حیوانی تأ‌مین می‌کنند. اولین کسی که با روش تجزیه و استدلال به سوخت یا اکسیداسیون مواد غذایی در بدن پی برد و اظهار داشت که کربن و هیدروژن غذا به وسیله اکسیژن در بدن سوخته (اکسیده) می‌شود و به انیدرید کربنیک و آب تبدیل می‌گردد. لاوازیه دانشمند فرانسوی بود. بعداً کشف شد که قسمت اعظم غذا در بدن برای تولید انرژی مصرف می‌شود.

اکسیداسیون غذاها

انرژی + آب + انیدرید کربنیک <— اکسیژن + غذا

قسمت اعظم انرژی حاصل از غذاها صرف حفظ حرارت بدن و بخش دیگر صرف کارهای مکانیکی و فیزیولوژیکی می‌شود. مقداری از انرژی هم که نتیجه سوخت ناقص مواد گلوسیدی، چربی و در بعضی مواقع پروتئین است به شکل چربی در بدن ذخیره می‌گردد. بخشی از انرژی حاصل از سوخت و ساز مواد غذایی نیز به صورت حرارت دفع می‌شود. از آنجا که انرژی، حاصل از سوخت و ساز مواد غذایی نیز به صورت اکسیژن می‌باشد می‌توان مقدار انرژی لازم برای انجام عمل معینی را برحسب اکسیژن مصرف شده به همان منظور و به طور دقیق اندازه‌گیری نمود. مقدار انرژی لازم روزانه نسبت به سن و قد و جنس متغیر است، ولی دانشمندان کشورهای مختلف بعد از تحقیقات وسیع شاخص‌هایی را تهیه کرده‌اند که می‌تواند معیار احتیاجات روزانه بدن از لحاظ کالری مورد نیاز باشد.

این دانشمندان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که مقدار کالری مورد نیاز زنان ده درصد کمتر از مردها می‌باشد.

وقتی که مقدار کالری لازم از لحاظ نوع و موقعیت مصرف معلوم شد، لازم است کیفیت ورود و تولید انرژی توسط اغذیه و این که اساساً مقدار کالری وارد شده مصرف بدنی را کفایت می‌کند یا نه روشن شود. برای حصول این منظور کافی است مقدار چربی، مواد پروتئینی و قندی را که توسط انواع اغذیه وارد بدن می‌شود بدانیم.

بر اثر مطالعاتی که به عمل آمده معلوم شد که غذاها برحسب کیفیت و کمیت و نحوه ترکیب عناصر مختلف با هم دارای مقدار انرژی خاص خود هستند.
بنابراین می‌توانیم بگوییم که در نتیجه سوختن یک گرم ماده قندی یا پروتئینی در بدن مقدار ۴ کالری و با سوختن یک گرم ماده چربی مقدار ۹ کالری تولید می‌شود، لذا مواد اولیه غذایی می‌توانند برحسب میزان گرمای حاصل از سوخت خود تا حدی جای یکدیگر را بگیرند، یعنی به طور مثال به جای ۱۰۰ گرم ماده قندی می‌توان از ۱۰۰ گرم ماده پروتئینی استفاده کرد و یا بجای ۲۳۰ گرم ماده قندی یا پروتئینی می‌توان از ۱۰۰ گرم چربی استفاده نمود، ولی همچنانکه می‌دانیم امروزه در غذاها تنها تولید انرژی کافی بدن مورد نظر نیست، بلکه رعایت تناسب مواد اولیه غذایی از قبیل مواد قندی، پروتئینی و چربی‌ها نیز ضرورت دارد.

تحقیقات (کلر) از انستیتوی (ماکس پلاک) شهر (دورموند) آلمان

محقق با کنترل تغذیه قهرمانان دوچرخه سواری در یک دوره مسابقات شش روزه به این نتیجه رسید که مصرف روزانه آنان تا میزان ۶۸۰۰ کالری هم بالا رفته است.

ورزشکاران روزانه ۶۳۹۴ میلی لیتر مواد غذایی آبکی و ۳۳۴۰ گرم غذای غیرآبکی مصرف کرده‌اند که تقریباً  مواد غذایی آبکی را شیر و  مواد غذایی غیرآبکی را گوشت و ماهی تشکیل می دهد در حالی که با مصرف ۲۱۰ گرم چربی تنها ۲۹ درصد انرژی لازم از طریق مواد چربی تأ‌مین می شود.

مقدار مصرف روزانه مواد پروتئینی ۳۰۰ گرم بوده که زیاد به نظر می رسد، این مقدار ۱۷/۲درصد کالری لازم را تأ‌مین کرده است. از مقدار بسیار زیاد مواد قندی مصرف شده (۸۹۰ گرم) را قند، شکر و میوه تشکیل می دهد.