بررسی لزوم و حدود حجاب در فقه اهل تسنن

مقاله بررسی لزوم و حدود حجاب در فقه اهل تسنن یک پژوهش در زمینه حدود حجاب اهل تسنن است.این مقاله دارای 28 صفحه و بصورت فایل ورد (docx) قابل دانلود است.

امیدواریم مقاله بررسی لزوم و حدود حجاب در فقه اهل تسنن برای شما مفید واقع شود.فهرست مطالب و قسمتی از متن مقاله بصورت نمونه در زیر آورده شده است:

فهرست مطالب مقاله بررسی لزوم و حدود حجاب در فقه اهل تسنن

• چکیده
• مقدمه
• پوشش قبل از اسلام
• آیه‌های حجاب
• سوره احزاب
• جلباب
• یدنین
• محدوده پوشش
• ادله لزوم پوشش چهره
•  نقد و بررسی
• سوره نور
• زینت
• مصادیق زینت
•  خمار
• جَیب
• پوشش در فقه اهل تسنن
• روایت «المرأة عورة»
• مفهوم و مصداق عورت
• روایت «بهزبن حکیم»
• نقد و بررسی
• کیفیت لباس
• حجم بدن
• پوشش و مسئولیت حکومت
• دلایل اختیارات حکومت
•  اجماع بر تعزیر گناه کار
• امر به معروف و نهی از منکر
•  تأمین امنیت اجتماعی و سلامت روانی جامعه
•  حفظ شعایر مسلمین
• فهرست منابع
• پی نوشتها

چکیده مقاله بررسی لزوم و حدود حجاب در فقه اهل تسنن

یکی از احکام ثابت اسلام که همه مذاهب اسلامی بر آن اتفاق دارند. دستور رعایت حجاب برای بانوان است و از آن جا که بخش قابل توجهی از جهان اسلام را اهل تسنن، تشکیل می‌دهند، این مسأله در تمام جهان اسلام مطرح است، در این نوشتار دیدگاه مفسران و فقهای اهل تسنن در زمینه اصل لزوم پوشش و محدوده آن با توجه به آیات، روایات و استنباط‌های فقها مورد بررسی قرار گرفته و دلایل و مبانی آن مطرح شده است .

در ادامه به این سؤال پاسخ داده شده که از منظر فقهای اهل تسنن آیا نظام اسلامی و حکومت مشروع دینی در زمینه حجاب و پدیده بی‌حجابی مسئولیت دارد؟ دلایل و راهکارهایی که بر بستر فقه در این زمینه می‌توان فرض نمود، نیز مورد بررسی قرار گرفته است، از دلایل مهم این مسأله می‌توان به «تعزیر گناهکار»، «امر به معروف و نهی از منکر» و «حفظ شعائر مسلمان‌ها»، اشاره نمود.

پوشش قبل از اسلام

در زمان جاهلیت و حتی پس از هجرت پیامبر اسلام (ص) به مدینه و زمان نزول آیات مربوط به حجاب، زنان همانند مردان چندان پوشش را رعایت نمی‌کردند. همه مفسرین و تاریخ‌دانان به این مطلب تصریح کرده و آیه شریفه «ولا تبرجن تبرج الجاهلیة الأولی» (احزاب، 33‌) را بدین معنا تفسیر کرده‌اند. زمخشری می‌نویسد: «در آن زمان جامه‌های زنان باز بوده به گونه‌ای که گردن، سینه و اطراف آن پوشش نداشت»[1] (ر.ک. زمخشری، 1407ق: ج3، ص231؛ قرطبی، 1364: ج12، ص230؛ سمرقندی، بی‌تا: ص508؛ غرناطی، 1416ق: ج2، ص67.

( دیگری می‌نویسد: «زنان آن دوره در امر پوشش بسیار سهل‌گیر و اهل تسامح بودند، روسری‌های خود را از پشت سر رها کرده و حتی در هنگام شیردادن در منظر مردان هم پوشش را رعایت نمی‌کردند».

پوشش در فقه اهل تسنن

بحث پوشش و حدود آن در فقه جایگاه مستقلی نداشته و فقط در دو مورد مطرح ‌شده، «ستر در نماز» که یکی از مقدمات و شرایط نماز است و دیگری «کتاب نکاح» به مناسبت جواز نگاه کردن مرد به زنی که برای خواستگاری رفته است؛ تنها فقیهی که این مسئله را به‌طور مستقل بیان نموده سرخسی می‌باشد، ایشان مطابق فقه حنفی، مسأله پوشش مردان و زنان و مسأله نگاه به یکدیگر را به طور مستقل بررسی نموده است (سرخسی، 1406ق: ج10، ص145).

در بحث ستر نماز، بسیاری از فقها تصریح کرده‌اند، حد پوشش مخصوص نماز نیست و غیر نماز را نیز شامل می‌شود. به عنوان نمونه ابن حزم می‌نویسد: «والعورة المفترض سترها عن الناظر و فی الصلاة».

مفهوم و مصداق عورت

در کتاب‌های لغت چند معنا برای عورت ذکر شده، از جمله: «العورة سوءة الانسان و کل ما یستحیی منه والعورة کل خلل یتحوف منه فی ثغر او حرب» (جوهری، 1368: ج2، ص759). در این تعریف دو معنا آمده، اول قسمت‌هایی از بدن انسان که زشت و ناپسند است و حیا مانع آشکار شدن آن می‌شود، دوم هر چیز آسیب‌پذیری که مورد نگرانی باشد، مانند سرحدات و مرزها، عورت می‌باشد.

ابن‌اثیر می‌نویسد: «کل ما یستحیی منه اذا ظهر» (ابن اثیر، 1364: ج 3، ص 319.( در المنجد نیز آمده: «الستر … کل شی یستره الانسان من اعضائه أنفة و حیاءً» (معلوف، 1973م.( (هر چه که انسان به جهت حجب و حیا آن را می‌پوشاند)، دیگران نیز کم و بیش همین معنا را بیان نموده‌اند.

روایت «بهزبن حکیم»

یکی دیگر از روایاتی که برخی از فقها (حرانی،1413ق: ج2، ص255؛ بیهوتی، 1418ق: ج1، ص313)؛ برای پوشش تمام بدن به آن استناد نموده‌اند، روایتی است که «بهزبن‌حکیم» از جدّ خود نقل می‌کند که از رسول خدا در مورد حکم عورت پرسیدم، ایشان فرمود: «عورت خود را جز از همسر و کنیزت حفظ کن، هر چند که تنها باشی، چرا که خداوند ناظر بوده و از او حیا کردن سزاوارتر است» (بیهقی، بی‌تا: ج2، ص255.( این روایت هر چند در مورد مردان نقل شده، اما چون اولاً از اصل عورت سؤال شده و ثانیاً طبق روایت سابق، تمام بدن زن عورت است، می‌توان وجوب پوشش تمام بدن را از آن استفاده نمود.

پوشش و مسئولیت حکومت

با توجه به مطالب مذکور این سؤال مطرح می‌شود که آیا از منظر فقه اهل تسنن، دولت می‌تواند با پدیده بی‌حجابی، برخورد کند و به تعبیر دیگر آیا راهکار فقهی در رابطه با برخورد حکومت با این پدیده وجود دارد؟ابتدا مناسب است، پیش فرض‌های مسأله الزام حجاب بررسی ‌شود. در مسأله پوشش آن چه برای شارع مقدس اهمیت ویژه‌ای دارد، مسأله حرمت و جایگاه ویژه خود زنان است، لذا برخی از صاحب‌نظران همین موضوع را ملاک این نوع احکام قرار داده و حجاب را به عنوان یک امر خصوصی تلقی کرده‌اند. از مستنداتی که برای این پیش فرض مطرح شده، آیه جلباب است.

کلیدواژه ها

حجاب – حجاب چیست – حدود حجاب – حدود حجاب چقدر است – حدود حجاب اهل تسنن