روش های بررسی آسیب پذیری و مقاوم سازی ساختمان های موجود در برابر زلزله

۱۳,۵۰۰ تومان

توضیحات
نظرات (0)

همان گونه که کارشناسان و مهندسان محترم اطلاع دارند ساختمان هایی که در کشور ساخته می شوند از لحاظ مقاوم سازی در برابر زلزله دارای نقایصی هستند که این مشکلات به ویژه در هنگام بروز زلزله خود را نشان داده و اثرات زیانبار غیرقابل جبرانی بر جای می گذارند .

برخی از این نقایص و ایرادات از طراحی ساختمان ناشی می شوند برخی به مسائل محاسباتی مربوط می شوند و پاره ای اشکالات نیز مربوط به مسائل اجرایی ساختمان هستند .

بحث ما هم در همین زمینه است و می خواهیم نمونه هایی از نقص های اجرای ساختمان های بتنی را از طریق تصاویر تهیه شده از ساختمان های مربوطه مرور کنیم .

این شیوه بررسی شیوه ای متداول است و اصولا برای تدوین دستور العمل یا آیین نامه بهسازی اجرایی برای یک کشور خاص لازم است ضعف های معمول سازه ها در آن کشور مشخص و تیپ بندی شوند تا در مرحله بعد بتوان این اشکالات را طبقه بندی و تحلیل و از لحاظ اهمیت رفع نقص ، اولویت بندی نمود .

با این رویکرد در ادامه ضمن بیان گزیده ای از جزئیات روش های بررسی ساختمان های آسیب دیده در زلزله های مختلف و دلایل این آسیب ها را به صورت اجمالی مرور خواهیم کرد .

روش های بررسی آسیب پذیری

در مواجهه با اشکالات مربوط به اجرای ساختمان ها ( شامل اشکالات مربوط به اجزای ساختمان و اشکالات سیستم سازه ای ) روال به این صورت است که پس از درک مسائل و مشکلات این تیپ باید مشخص نمود که این مشکلات به چه میزان باعث کاهش ظرفیت سازه نسبت به آنچه طراح در نظر گرفته است شده اند تا در مراحل بعدی بتوان این نتایج را به نحو موثر به صورت ضرایبی در ارزیابی بهسازی سازه در نظر گرفت .

در همین راستا در حال حاضر در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی مختلف تلاش می شود تا برای مدل های مختلف برآوردی از میزان خطاهای اجرایی که بر روی مقاومت سازه اثر می گذارند به دست می آورند .

این برآورد از خطاها می تواند مبنایی برای آن ضرایبی شود که در قالب ارزیابی بهسازی ساختمان اعمال می شوند . به این ضرایب در دستور العمل بهسازی ضریب آگاهی می گویند چرا که بسته به میزان اطلاعاتمان نسبت به نحوی اجرای سازه مقداری برای این ضریب در نظر گرفته می شود .

گام بعدی پس از مشخص نمودن حالت های شکست و آسیب بررسی این موضوع است که این حالت های شکسته در زلزله های ما چقدر فراوانی داشته است . نتیجه ای که از بررسی کامل و دقیق در این مرحله به دست می آید .

مشخص شدن این نکته است که توجه ما باید روی کدام موارد بیشتر متمرکز شود مثلا همان طور که در مرور نمونه اشاره خواهد شد حالت های ستون کوتاه ، پیچش و طبقه نرم از مواردی هستند که به وفور مشاهده می شوند که لازم است مسائل موضعی مربوط به آنها از لحاظ تعدادی که در زلزله های مختلف دیده شده اند طبقه بندی شوند .

برای تامین روال اصولی بهسازی باید مشخص شود که روی چه نقاطی باید بیشتر دقت شود و طبیعتا بحث های مربوط به سرعت بهسازی و مقاوم سازی و مساله تامین اعتبارات مالی قضیه نیز مطرح خواهد شد .

سنگین بودن هزینه های بهسازی و در بخش های مشاوره . آزمایش و اجرا و مساله مزاحمت های احتمالی برای کاربری سازه و مسائل محیطی ایجاب می کند که بهسازی در کلیه مراحل دارای توجیه محکمی باشد .

تنها در این صورت و با مبتنی بود روال بهسازی بر پایه های مستحکم است که امکان هزینه کردن دولت در این زمینه فراهم می شود .

بررسی وضعیت بحرانی کشورمان

حال، وضعیت کشور خودمان را از لحاظ موانع طبیعی ، مروری اجمالی می کنیم . کشور ما از لحاظ سوانح طبیعی وضع نسبتا وخیمی دارد و به طور کلی تعداد کشته ها و کسانی که در اثر سوانح طبیعی و حوادث محیطی زندگی شان تحت تاثیر قرار گرفته بسیار زیاد است و بنابر امارهای مختلف در حدود ۱۳۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰۰ نفر در زلزله های قرن گذشته کشته شده اند و خرابی های بسیار وسیعی نیز حادث شده است .

واقعیت این است که هر چند در دهه گذشته در شهرهای بزرگ کشور و مناطق نزدیک آنها زلزله های نداشتیم وقوع زلزله در شهرهای بزرگ کشور و مناطق نزدیک آنها زلزله ای نداشته ایم .

وقوع زلزله در شهرهای بزرگ ما احتمالی بعید نیست و زلزله ای که برای تهران انتظار می رود احتمالا بسیار شدیدتر از زلزله هایی خواهد بود که در کره یا نروژ اتفاق افتاد .

توجه به وضعیت شهرهای بزرگ کشور به منظور تعیین اولویت ها بسیار مهم و ضروری است . اما به لحاظ معلوم نبودن این که آیا اصلا زلزله خواهد آمد یا نه و این که اگر بیاید چند ثانیه طول خواهد کشید کار چندان آسانی نیست .

نگاهی به زلزله های اتفاق افتاده در دیگر شهرهای بزرگ دنیا شاید وضعیت را کمی مشخص تر کند . زلزله هایی مثل زلزله نورثریج و یا زلزله ای ۲۰ ثانیه ای شهر کوبه ژاپن در سال ۱۹۹۵ . آنچه در بررسی همه جانبه این زلزله ها باید مورد توجه قرار بگیرد موضوعاتی از قبیل این موارد هستند .

تعداد بالای کشته ها و زخمی ها تعداد زیاد افراد بی سر پناه ، ویران شدن صنایع ، بیمار شدن افراد . تبعات و مسائل اجتماعی رویداد . هزینه بالای تغییر مکان صنایع ( به ویژه صنایع دارای عملکرد ضروری ) و هزینه های گزاف مربوط به جایگزینی ساختمان ها که ارقام آن واقعا نجومی هستند.

مثلا اگر بخواهیم هزینه ای را که پس از زلزله نورثریج صرف جایگزینی ساختمان ها شد با در آمد نفت خودمان مقایسه کنیم متوجه خواهیم شد که در آمد هشتاد سال نفت باید برای جبران یک زلزله ۱۵ ثانیه هزینه شود .

بنابراین از آنجا که در شهرهای بزرگ ما هم پیش آمدن حادثه های مشابه دور از انتظار نیست می توان پیش بینی کرد در صورت وقوع چنین حادثه ای غیر از نسل فعلی که نخواهد توانست زیر بار تبعات و صدمات گسترده این رویداد کمر راست کند برای نسل های بعدی هم مشکلات بسیاری پیش خواهد آمد .

بر همین اساس است که در چند سال اخیر موضوع ارزیابی لرزه ای بهسازی و مقاوم سازی ساختمان ها به صورت جدی مورد توجه واقع شده است و دولت و مجلس با اختصاص و تصویب بودجه ای برای مقاوم سازی در درجه اول برای ساختمان های مهم دولتی – اولین قدم عملی را در این راه برداشته اند.

از آنجا که لازم است که این کار یک روند مشخص داشته باشد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تدوین دستورالعمل و آیین نامه بهسازی در دستور کار قرارداد و انجام این کار بر عهده پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گذاشته شد .