سنگ آهک

مقدمه

انسان ها از دیر باز از گل و خشت خام برای ساخت بنا استفاده می کردند و به مرور زمان دریافتند که با حرارت دادن خشت مقاومت آن بیشتر شده و در برابر عوامل طبیعی از جمله رطوبت مقاومت بیشتری دارد. تا در افزایش کیفیت مواد و مصالح ساختمانی سعی بیشتری کنند امروزه محصولات متنوعی از مواد و مصالح ساختمانی داریم که هر روز نیز بر تنوع آنها افزوده می گردد که یک نوع آن سنگ آهک است.

سنگ آهک

زمان درازی است که ایرانیان شفته آهکی ( ملات دوغاب آهک و خاک ). ساروج ( ملات دوغاب آهک و خاکستر ) و ملات آهک آبی را می شناسند و با آنها ساختان می سازند. پس از جنگ جهانی دوم، در کشورهای صنعتی هم برای پایدار کردن زمین، به ویژه برای پی سازی راه و جلوگیری از روییدن گیاه و رو زدن آب در بستر، شانه ها و دامنه های راه و خیابان های پرواز و ایستگاه های هواپیما، شفته آهکی مصرف می شود. با شفته آهکی پی سازی و آب بندی می کنند، بویژه در جایی که خاک دارای خاک نباتی هم باشد.

برای تهیه کردن آهک، سنگ آهک، کربنات کلسیم را می پزند تا آهک یا اکسید کلسیم CaO بجا ماند.

کلسیم Ca رنگش سفید نقره ای است و نزدیک به ۳% پوسته زمین کلسیم می باشد وزن ویژه اش ۱/۵۴ و در ۸۵۱ درجه گرما آب می شود.

آهک CaO سفید رنگ است که از پختن سنگ آهک به دست می آید وزن ویژه آن ۳/۰۸ تا ۳/۳۰ می باشد که بستگی به درجه گرمای پختن سنگ آهک دارد که هر چه زیادتر شود، آهک پخته، کندتر با آب ترکیب می گردد. در گرمای بیش از ۱۰۰۰ درجه ، آهک اندکی جمع می شود و سطح رویه اش کمی کاهش می یابد، با آب به کندی ترکیب شده، شکفتن آن کند می گردد.

آهک در گرمای ۲۵۸۰ تا ۲۷۵۰ درجه و فشار یک بار ( آتمسفر ) آب می شود. آهک بلوری به شکل مکعب بی رنگ با ته زرد رنگ است. وزن ویژه آن ۲/۳۲ و درجه سختی آن به ۳ تا ۴ می رسد . آب به کندی از سطح آهک بلوری به درون آن نشست می کند. اگر گرد بلور آهک را در گرمای ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ درجه نگاه دارند، دانه های آن به همدیگر می چسبند و بلور می گردند که کم کم دانه های بلور شده درشت می شوند.

سنگ آهک CaCo3

خالص آن بلوری و بی رنگ است با نشانه شیمیایی  و درجه سختی ۳ و وزن یژه ۲/۷۱ که کم پیدامی شود. سنگ آهک خالص را زیر فشار ۱۱۰ بار (آتمسفر) و گرمای ۱۲۸۹ درجه آب کرده اند، با کم کردن فشار، گاز  از آن برخواسته و CaO به جا مانده است. کربنات کلسیم در گرمای ۲۴۰۰ تا ۳۰۰۰ درجه با کربن ترکیب، کاربید کلسیم CaC2 می دهد. کاربید کلسیم با آب ترکیب شده، گاز استیلن  و آهک شکفته می شود.

سنگ های آهکی، بیشتر غیربلوری و ناخالص هستند که شامل سه دسته اند:

1. توده ها و لایه های سنگ آهکی روشن و رنگی که در آب دریاها ته نشسته اند. پاره ای از آنها دارای سنگواره (فسیل) و سیلس می باشد.
2. سنگ های آهکی مرجانی، مانده جلد دریایی هستند که جابجا شدن پوسته زمین، آنها را به جاهای امروزی آورده است.
3. اراگونیت Aragolit و Travertin از آب چشمه های پیرامون آتشفشان ها ته نشین شده اند. از آب داغ آهک دار چشمه ها، اراگونیت توپور سوگذران ته نشین شده و چون افت گرما کند بوده بلور شده و پس از کاهش یافتن گرمای آب، (تراورتن) ته نشین شده است.