عوامل بيگانگی اجتماعی ميان امام علی (ع) و مردم زمانه در نهج البلاغه

مقاله عوامل بیگانگی اجتماعی میان امام علی (ع) و مردم زمانه در نهج البلاغه یک پژوهش در موضوع نهج البلاغه است. این مقاله شامل 26 صفحه و بصورت فایل ورد (docx) قابل دانلود است.

امیدواریم مقاله عوامل بیگانگی اجتماعی میان امام علی (ع) و مردم زمانه در نهج البلاغه برای شما مفید واقع شود. فهرست مطالب و قسمتی از متن مقاله بصورت نمونه در زیر آورده شده است:

فهرست مطالب عوامل بیگانگی اجتماعی میان امام علی (ع) و مردم زمانه در نهج البلاغه

• چکیده
• طرح مسئله
• ضرورت و اهمیّت پژوهش
• پیشینه پژوهش
• معرفی نظریه بیگانگی اجتماعی
• عوامل بیگانگی اجتماعی از منظر ملوین سیمن
• شناسایی عوامل بیگانگی اجتماعی امام علی (ع) در نهج البلاغه
  • احساس عدم قدرت امام علی (ع) در نهج البلاغه
  • احساس ناهنجاری امام علی (ع) در نهج البلاغه
  • احساس تنفر فرهنگی (اختلاف در ارزشها) امام علی (ع) در نهج البلاغه
• نتیجه گیری

چکیده مقاله عوامل بیگانگی اجتماعی میان امام علی (ع) و مردم

مفهوم بیگانگی اجتماعی و ابعاد و عوامل آن، در اکثر فرهنگ ها و جوامع به عنوان یک معضل و مسأله اجتماعی مورد تحلیل قرار میگیرد. این مفهوم به معنای احساس انفصال و فقدان پیوند ذهنی میان فرد و جامعه میباشد و رشد و پویایی فرهنگی- اجتماعی جامعه را با توقف مواجه میکند. امام علی(علیه السلام) در دوران خلافت با حوادث سیاسی و اجتماعی مهمی مواجه شد. رویارویی با دشمنان خارجی و داخلی و غفلت و دوری مردم از فرهنگ اصیل اسلامی سبب شد تا ایشان میان خود و جامعه پیرامون، احساس انفصال و بیگانگی نماید که بازتاب این حالت در خطبه‌ها و نامه‌های نهج البلاغه به‌وضوح دیده میشود.

معرفی نظریه بیگانگی اجتماعی

جامعه شناسان و روانشناسان اجتماعی به طور عمده به تبیین و تشریح چگونگی مخدوش شدن روابط اجتماعی، حالات و خصوصیات منصفانه و پرخاش گرانة فرد در قبال جامعه و ساخت اجتماعی توجه میکنند. همچنین آنان بر نقش عوامل بیرونی و واقعیات اجتماعی در بروز بیگانگی تأکید دارند و آن را مسأله ای تحمیلی در نظر میگیرند. ریشه یابی و شناخت اسباب و علل بیگانگی بیش از همه، جامعه شناسان را به خود مشغول کرده است.

آنچه بدیهی است اشتراک نظر کامل آنها در نقش عوامل اجتماعی و بیرونی در بروز بیگانگی است. آن دسته از جامعه شناسانی که در تبیینات خود از بیگانگی، به انگیزه‌های فردی نیز توجه دارند در تحلیل های خود بیشتر به انگیزه‌هایی که از ارزشهای نظام اجتماعی سرچشمه میگیرند، تأکید می ورزند (محسنی تبریزی، 1381 ش، ص 125).

عوامل بیگانگی اجتماعی از منظر ملوین سیمن

نظریه سیمن در تبیین عوامل بیگانگی اجتماعی مبتنی بر شش مؤلفة احساس بیقدرتی، احساس انزوا، احساس بی هنجاری، احساس بی معنایی، احساس تنفر فرهنگی و احساس تنفر از خود میباشد. این شش مؤلفه در حقیقت اشکال و صور بیگانگی اجتماعی میباشند (علمی و‌هاشم زاده، 1388 ش، ص 14) که ممکن است یک یا چند حالت آن نزد افراد بیگانه دیده شود:

الف) احساس بی قدرتی: به نظر سیمن بیقدرتی عبارت است از احتمال یا انتظار متصور از سوی فرد در قبال بی تأثیری عمل خویش و یا تصور این باور که رفتار او قادر به تحقق و تعیین نتایج مورد انتظار نبوده و وی را به هدفی که در نظر دارد سوق نخواهد داد (سیمن، 1959 س، صص86-89). افرادی که احساس بی قدرتی در مدیریت و کنترل شرایط سیاسی دارند، بر این عقیده اند که تصمیم آنها یا هر عمل دیگری که انجام دهند، نمیتواند به نتایج دلخواه آنها منجر شود و معتقدند عرصه سیاست را اقلیت‌های قدرتمند و با نفوذ کنترل میکنند.

ب) …..

شناسایی عوامل بیگانگی اجتماعی امام علی (ع) در نهج البلاغه

اگرچه واژه بیگانگی به معنای مصطلح آن در جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی و نقد ادبی، مربوط به دوران معاصر بوده لیکن این واژه به یکی از ویژگیهای انسانی اشاره دارد که در همة زمان ها و مکان ها مظاهر و نمونه‌های آن نزد افراد برجسته و ممتاز دیده میشود. این موضوع در منابع و متون اسلامی به منظور توصیف و تبیین شرایط سیاسی، اجتماعی و دینی جامعه اسلامی به‌وضوح قابل ملاحظه است.

در روایتی از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که فرمودند: «اسلام با غربت آغاز شد و در آینده نیز غریب خواهد شد، خوشا به حال غریبان! گفته شد: ای رسول خدا، غریبان چه کسانی هستند؟ فرمود: کسانی که وقتی مردم فاسد شوند، به اصلاح بپردازند» (مجلسی، 1403 ق، ج67، ص 200).

سخن پیامبر با روایت های گوناگونی بیان شده است که مصادیق افراد بیگانه و غریب را از منظر ایشان نشان میدهد.

احساس تنفر فرهنگی (اختلاف در ارزشها) امام علی (ع) در نهج البلاغه

احساس تنفر فرهنگی زمانی به وجود میآید که فرد نسبت به باورها و اهدافی که در یک جامعه دارای ارزش و اعتبار میباشند نگرش مثبت و تأیید کنندهای ندارد بلکه این باورها و اهداف در نگاه او کمارزش یا بیارزش میباشند (سیمن، 1959 م، صص788-789).

تبعیض، بیعدالتی، و بازگشت به آداب و رسوم جاهلی در زمان عثمان بر رفتار زمامداران و منتصبان به دستگاه خلافت، رایج شد. خلیفه سوّم بسیاری از بیت المال را به نزدیکان خود بخشید. او مراتع مدینه را به آل امیّه اختصاص داد و بازار «مهرقه» در مدینه را که پیامبر(ص) وقف مسلمانان کرده بود، به حارث بن حکم واگذار کرد( ابن ابی الحدید، 1337 ق، ج1، ص 198). از این رو لذت جویی و عشرت طلبی، زر اندوزی و دنیاطلبی و برده داری در میان طیف وسیعی از اشراف و بزرگان نهادینه شد.

کلیدواژه ها

بیگانگی اجتماعی – بیگانگی اجتماعی چیست – سخنان نهج البلاغه – سخنان نهج البلاغه حضرت علی – عوامل موثر بر بیگانگی اجتماعی –