بررسی انگل های خونی شتر در کشتارگاه

شاید یکی از مباحث بسیار جالب در فیزیولوژی شتر ، حفظ و نگهداری آب است . علاوه بر نقش این مکانیسم ها در حفظ آب در نگهداری انرژی بدن نیز تاُثیر بسزایی دارند، مثلًا در هوای سرد شتر برای مدت طولانی بدون نوشیدن آب راه می رود و آب لازم جهت اعمال فیزیولوژی بدنش را از رطوبت غذا تامین می کند .

درجه حرارت بدن شتر متعادل با بالا رفتن درجه حرارت محیط افزایش می یابد لذا اختلاف حرارت بین بدن و محیط کم شده و در نتیجه انرژی کمتری جهت تعریق مصرف می شود و بدین صورت هم در مقدار دفع آب از طریق عرق کردن و هم در مصرف انرژی صرفه جویی می شود و از طرف دیگر هنگام شب که حرارت محیط به تدریج کاهش می یابد با از دست دادن انرژی به دست آمده در طول روز در انرژی صرفه جویی می شود. البته در شتری که روزانه آب مصرف می نماید تغییرات درجه حرارت کم بوده و حدود ۲ درجه است در حالیکه در شتر تشنه این تغییرات زیادتر بوده و حدود ۶ درجه می باشد.

حالت های رفتاری شتر در نواحی گرم و خشک بصورتی است که توان ذخیره حداکثر انرژی و آب را دارا می باشد مثلاً در صبح که هوا سرد تر است شتر با قرار دادن دست ها و پاهایش در زیر بدنش حالت انتقال حرارتی با زمین برقرار نموده و لذا بدن خود را تا حدی گرم می کند و در طول روز با گرمتر شدن هوا طوری حرکت می کند که همیشه بر خلاف جهت تابش خورشید باشد تا مقدار کمتری از سطح بدنش در معرض آفتاب قرار گیرد و در این صورت درجه حرارت بدنش به مقدار زیاد افزایش پیدا نخواهد کرد . بعلاوه در هوای گرم و شنزارها بصورت گروه های متراکمی حرکت می کنند تا میزان گرمایی که از شتر کناری دریافت می کنند کمتر از گرمای دریافتی از محیط به صورت انفرادی باشد .

پوست حیوان محکم با بافت زیرین آن متصل و تقریباً بی حرکت است و بنابراین در برخورد با حشرات موذی قادر به دفاع نبوده و این از عیوب آن بشمار می رود . پوست در ناحیه خلفی خصوصاً روی کوهان ضخیم تر است .

غدد عرق در تمام سطح بدن پراکنده است ولی تعرق در مواقع گرما و فعالیت زیاد دیده می شود و چون چربی در زیر پوست حیوان موجود نیست و یا بسیار جزئی است بنابراین حیوان در مواقع گرمای شدید با تعرق زیاد می تواند حرارت را دفع کند . کوهان شتر یک منبع ذخیره انرژی است تا در مواقعی که غذای کافی در اختیار شتر نباشد انرژی خود را از این منبع تاُمین نماید و نیز در مواقع تشنگی شدید با تجزیه چربی های کوهان مقدار زیادی آب به دست آورد .

از دیگر خصوصیات شتر این است که حیوان می تواند تا ۲۵ % از وزن بدن را در مواقع تشنگی از دست بدهد بدون اینکه اشتهایش را از دست بدهد و این مقدار را ظرف ۱۵-۱۰ دقیقه با نوشیدن آب جبران نماید . این کاهش وزن شتر بیشتر همراه با کاهش مقدار مایع لوله گوارش و مایع خارج سلولی و بین بافتی است و بر روی اسکلت بدن و پلاسما می شود و لذا خون غلیظ شده و قلب حیوان نمی تواند بخوبی عمل پمپ کردن خون را انجام دهد و باعث مرگ حیوان می شود ولی در شتر چون حجم پلاسما در موارد تشنگی کاهش چندانی نمی یابد لذا قلب حیوان قادر به عمل پمپاژ کردن حرارت درونی به سطح بدن است .

در حیوانات دیگر رسیدن سریع آب به بدنشان باعث اختلال بزرگی در مکانیسم تنظیمی مایعات و الکترولیت بدن و نیز باعث متورم شدن گلبول های قرمز و همولیز آنها می گردد اما در شتر به علت مقاومت غشاء گلبول های قرمز خون نسبت به جذب آب، دخول سریع آب به خون قابل تحمل است. در بخش ها و مجراهای بدن شتر مقادیر زیادی مایع وجود دارد که علاوه بر آب مصرفی مقدار قابل توجهی از آن توسط غدد کیسه ای ترشح می شوند که ترکیب مشابه بزاق دارد ولی غلظت آن نزدیک به خون است .

اگر چه شتر نشخوار می کند ولی یک حیوان نشخوار کننده واقعی نیست . نشخوار کنندگان واقعی معده ای چهار قسمتی دارند که شامل شکمبه ، نگاری ، هزارلا و شیردان می شود در صورتیکه قسمت سوم یعنی هزارلا در شتر ها دیده نمی شود. شتر ها فقط سه قسمت از معده چهار قسمتی نشخوار کنندگان مانند گاو را دارند .
دندان ها در شترها نظیر دیگر اعضای راسته Artiodactyla به جز خوک ها کاهش یافته است ، در شتر بعضاً تغییراتی دیده شده ولی اصولا ۲۲ دندان موقتی یا شیری و ۳۴ دندان دائمی وجود دارد. برای تعیین سن شتر از فرمول دندانی این حیوان استفاده می شود. در هنگام تولد روی بدن شتر بافت های سختی وجود دارد که با بالا رفتن سن و در اثر تماس مداوم با زمین سخت تر و شاخی تر می گردد، این بافت به سفنه معروف است و بر روی سینه ، بازو ، دست ، زانو و پاشنه دیده می شود و بزرگترین این بافت ها روی جناغ سینه قرار دارد که به شتر هنگام نشستن و برخاستن کمک می کند . لب بالایی شتر پهن تر و ضخیم تراز لب پایینی بوده و عضو بسیار حساسی می باشد که از آن برای امتحان و انتخاب غذا استفاده می کند .

حیوان ماده چهار پستان جدا از هم دارد که در ماه یازدهم آبستنی هیپرتروفی آنها قابل توجه است . شتر از لحاظ باروری در موقعیت خوبی قرار دارد . بطوریکه از هر ۱۰۰ نفر شتر ۸۰ تا ۹۰ نفر از آنها قادر به بچه دار شدن هستند . شترها جزء حیواناتی هستند که دیر بالغ می شوند و اولین فحلی شتر در ۴-۳ سالگی است . علائم فحلی در شتر ماده شامل بی قراری سرو صدا یا ناله کردن ، تورم فرج ، ریزش ترشحات مخاطی روشن از واژن و بالا و پایین بردن دم به هنگام مجاورت یا شنیدن صدای طلب جنسی حیوان نر می باشد . جفتگیری ۵ تا ۱۵ دقیقه بطول می انجامد. طول مدت آبستنی حدود ۳۷۰ تا ۳۸۵ روز می باشد . زایمان در زمستان و بهار، در طی سه مرحله صورت می گیرد .

شتر نر از لحاظ جنسی در سه سالگی فعال است اما معمولا تا پنج سالگی از آن به عنوان تخمه جهت جفتگیری استفاده نمی کنند کف کردن دهان، تولید صداهای بلند، ادماتوزکام نرم حیوان و ترشح زیاد مایع بد بو از یکسری غدد را می توان از جمله علائم بلوغ شتر نر عنوان کرد .

از لحاظ تشریحی قضیب شتر همچون گاو نر دارای خمیدگی s شکل می باشد. بیضه ها نسبتاً کوچک بوده و در قسمت high up کشاله ران قرار دارند و به هنگام تولد به کیسه بیضه نزول می یابند . اخیراً سیستم توسعه یافته ای برای تلقیح مصنوعی شتر و جمع آوری اسپرم آن با دو روش واژن مصنوعی و الکترواجاکولاتور بکار گرفته شده است . روش هایی برای ارزیابی ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک اسپرم و همچنین برای نگهداری اسپرم در بلند مدت و کوتاه مدت نیز عنوان گردیده است .

فهرست محتوا :

فصل اول : فیزیولوژی و آناتومی شتر
در مورد شتر چه می دانیم ؟
آناتومی و فیزیولوژی
کف پا – پا – پالشتک ها
کوهان
دهان و دندان
دندان های موقتی یا شیری
دندان های دائمی
حلق
مری
شکم
معده
شکمبه ( ناحیه اول معده )
نگاری ( ناحیه دوم معده )
هزار لا ( ناحیه سوم معده )
شیردان ( ناحیه چهارم معده )
روده کوچک
روده بزرگ
کبد ، طحال، صفاق و پانکراس
کلیه
استخوان بندی شتر
سر
گردن
مهره ها
دنده ها
استخوان کتف
استخوان های دست
استخوان پا
خون
سیستم گردش خون
فصل دوم : بیماری های عفونی شتر
بخش ۱ : بیماری های باکتریایی
سل
ورم پستان
کزاز
سالمونلوز
لیتوسپیروز
نکروز مسری پوست
بخش ۲ : بیماری های قارچی
بیماری کچلی
بخش ۳ : بیماری های ویروسی
آبله شتر
هاری
تب برفکی ( طبقه )
بخش ۴ : بیماری های تک یاخته ای
سورایا تریپانوزومازیس
بالا نتیدیوز
سارکوسیستوز
بخش ۵ : بیماری های حاصل از انگل های داخلی
فیلاریوز
کیست هیداتیک
بخش ۶ : بیماری های حاصل از انگل های خارجی
بخش ۷ : سایر بیماری ها
فصل سوم : طبقه بندی کلی کرم ها و تک یاخته ها ، جایگاه بابزیا ، میکروفیلر ترپیانوزوم
طبقه بندی تک یاخته ها
سلسله آغازیان
خانواده بابزی ئیده
جنس بابزیا
راسته تریپانوزوماتیده
تریپانوزوما بروسی گامبینز
تریپانوزوما بروسی رودزینز
تریپانوزمارانژلی
تریپانوزوم کروزی
میکروفیلر
دراکونکولوس مدیننسیس
فصل چهارم : یافته ها, جدول ها, درصد ها, نتایج و توضیحات مربوطه
تاریخ و نحوه نمونه گیری
خون گیری
تهیه اسمیر
خشک کردن گسترش
ثابت کردن گسترش
رنگ آمیزی
مشاهدات میکروسکوپی