مقدمه:
رشته زراعت و اصلاح نباتات يکي از گرايشهاي مهم و اساسي در مجموعه مهندسي کشاورزي به شمار مي آيد. مجموعه مهندسي کشاورزي نيز از رشته هاي پراهميت و جذاب در مجموعه علوم تجربي مي باشد که توسط داوطلبان گروه آزمايشي علوم تجربي انتخاب مي گردد. ايران کشوري است که از توانمنديهاي خوب بالقوه و بالفعل کشاورزي برخوردار بوده و کشاورزي در برنامه هاي توسعه کشور از محورهاي اصلي است. توسعه کشاورزي نيازمند نيروي انساني ماهر است که بتواند عمليات کشاورزي مربوط به محصولات زراعي و باغي را بر اساس يافته هاي جديد علمي انجام دهد و بيشترين بازدهي و محصول را در بهره گيري از منابع به دست آورد.
بدين منظور براي تأمين نيروي انساني متعهد و متخصص در رشته زراعت و اصلاح نباتات، براي نيل به خودکفايي در مواد اوليه غذايي و صنعتي لازم است متخصصاني تربيت شوند که بتوانند با استفاده از دانش و تجربيات خود، توليد اقتصادي محصولات زراعي را به طور علمي امکان پذير سازند و از امکانات موجود کشور حداکثر استفاده را برده، در امور تحقيقات و آموزش و برنامه ريزي کشاورزي نيز خدمت نمايند. تربيت کاردان فني، به عنوان رابط بين مهندسان و متخصصان کشاورزي و کشاورزان در کشور، داراي اهميت فوق العاده است و از نظر تعداد نيروي انساني در حال حاضر در سطح پاييني قرار دارد. تأمين نيروي انساني در اين مقطع مي تواند نقش سازنده اي را در توسعه کشاورزي ايفا نمايد.
1- زراعت و اصلاح نباتات
1-1) تعريف و هدف
مطالعه و بررسي در زمينه کاشت و پرورش گياهان زراعي و انتخاب ارقام مناسب اين گياهان و برداشت صحيح محصولات آنها در رشته اي از علوم دانشگاهي قرار مي گيرد که با عنوان زراعت و اصلاح نباتات ناميده مي شود. اين رشته در دو مقطع کارداني و کارشناسي ارائه مي شود.
هدف از ايجاد دوره کارشناسي در رشته زراعت و اصلاح نباتات تربيت افرادي است که بتوانند به عنوان کارشناس در زمينه هاي مختلف توليدي کار و در برنامه ريزيهاي منطقه اي و مطالعاتي و همچنين به صورت مربي آموزشي در دبيرستانها و هنرستانهاي کشاورزي، و به عنوان مجري امور تحقيقات کشاورزي و يا به عنوان مدير و مجري واحدهاي توليدي دولتي و خصوصي بخش کشاورزي منشأ خدمت باشند.
در دوره کارداني توليدات گياهي و امور زراعي افرادي تربيت مي شوند که بتوانند برنامه هاي توليدي تدوين شده در اين رشته را زير نظر مهندسان کشاورزي بر اساس اصول علمي اجرا کنند. اين افراد همچنين قادر خواهند بود طرحهاي تحقيقاتي را زير نظر متخصصان مربوط اجرا نموده، در برنامه هاي آموزش کشاورزي به عنوان مروج کشاورزي خدمت نمايند.
1-2) اهميت و جايگاه در جامعه
ايجاد رشته زراعت و اصلاح نباتات براي تربيت کارشناساني است که بتوانند در جهت افزايش سطح زيرکشت محصولات اصلي کشاورزي، استفاده بهينه از زمان و بالا بردن عملکرد اين محصولات در واحد سطح (هکتار) تلاش کنند. با توجه به اين که در حال حاضر حدود 16 ميليون هکتار از اراضي کشور زيرکشت محصولات مختلف زراعي قرار دارد و با عنايت به اين که مساحت زمينهاي قابل کشت در کشور حدود 50 ميليون هکتار است، و نظر بر اين که ايران از تنوع آب و هوايي برخوردار است؛ با برنامه ريزي صحيح و دقيق و با استفاده از دانش کارشناسان رشته زراعت و اصلاح نباتات، مي توان به ميزان هر چه بيشتر از زمينهاي کشور براي افزايش توليد کمي و کيفي بهره برداري نمود. اين مطالب ضرورت و اهميت تربيت افرادي را که بتوانند با به کار گرفتن دانش خود در جهت رسيدن به اين اهداف اقدام نمايند، مشخص مي کند. همچنين از جمله مشکلات کشاورزي در کشور ما همواره اين بوده است که مجريان فعاليتهاي توليدي کشاورزي، کمتر تحصيلاتي در زمينه کشاورزي داشته اند؛ به طوري که روشهاي کار همچنان سنتي و قديمي باقي مانده است. در حالي که در سطوح بالاتر يعني کارشناسان و يا مراکز برنامه ريز و هدايت گر، توان بالايي براي تأمين فن آوري مورد نياز وجود دارد. از بين بردن اين خلا يعني تربيت کاردانها در اين رشته، مي تواند ضمن بهره گيري از تواناييهاي متخصصان و صاحبنظران سطوح بالاتر، با به کارگيري دانش و فنون جديد در امور کاشت و نگه داري محصولات زراعي و باغي، برنامه هاي کشاورزي را با بازدهي بيشتري قرين سازد.
سطوح رشته:
رديف | نام دانشگاه | کارداني | کارشناسي | ارشد | دکترا |
---|---|---|---|---|---|
1 | آزاد- آمل | ![]() | |||
2 | آزاد- ارسنجان | ![]() | ![]() | ||
3 | آزاد- اهواز | ![]() | |||
4 | آزاد- بجنورد | ![]() | ![]() | ||
5 | آزاد- بم | ![]() | |||
6 | آزاد- بیرجند | ![]() | |||
7 | آزاد- پیشوا | ![]() | ![]() | ||
8 | آزاد- تبریز | ![]() | |||
9 | آزاد- جیرفت | ![]() | ![]() | ||
10 | آزاد- خرم آباد | ![]() | ![]() | ||
11 | آزاد- دامغان | ![]() | |||
12 | آزاد- دزفول | ![]() | ![]() | ||
13 | آزاد- رشت | ![]() | |||
14 | آزاد- رودهن | ![]() | |||
15 | آزاد- ساوه | ![]() | ![]() | ||
16 | آزاد- شهرری | ![]() | |||
17 | آزاد- شهریار | ![]() | |||
18 | آزاد- شوشتر | ![]() | |||
19 | آزاد- شیروان | ![]() | |||
20 | آزاد- علوم و تحقیقات اهواز | ![]() | |||
21 | آزاد- علوم و تحقیقات تهران | ![]() | |||
22 | آزاد- فسا | ![]() | |||
23 | آزاد- فیروزآباد | ![]() | |||
24 | آزاد- قایم شهر | ![]() | |||
25 | آزاد- گرگان | ![]() | |||
26 | آزاد- گلبهار | ![]() | |||
27 | آزاد- گناباد | ![]() | |||
28 | آزاد- لاهیجان | ![]() | |||
29 | آزاد- محلات | ![]() | |||
30 | آزاد- مشهد | ![]() | |||
31 | آزاد- میانه | ![]() | |||
32 | آزاد- میبد | ![]() | |||
33 | آزاد- نراق | ![]() | |||
34 | آزاد- نوشهر و چالوس | ![]() | |||
35 | آزاد- ورامين پيشوا | ![]() | |||
36 | آزاد- کرج | ![]() | ![]() | ||
37 | آزاد- کرمانشاه | ![]() | |||
38 | آزاد- یاسوج | ![]() | |||
39 | آزاد-آستارا | ![]() | |||
40 | آزاد-اراک | ![]() | |||
41 | آزاد-اردبیل | ![]() | |||
42 | آزاد-بروجرد | ![]() | ![]() | ||
43 | آزاد-تاکستان | ![]() | ![]() | ||
44 | آزاد-خوراسگان | ![]() | |||
45 | آزاد-خوی | ![]() | |||
46 | آزاد-زاهدان | ![]() | |||
47 | آزاد-نیشابور | ![]() | ![]() | ||
48 | آمورشکده کشاورزی کرج | ![]() | |||
49 | اروميه | ![]() | |||
50 | ایلام | ![]() | |||
51 | بوعلی سینا همدان | ![]() | |||
52 | بیرحند | ![]() | |||
53 | تبریز | ![]() | |||
54 | تربیت مدرس | ![]() | |||
55 | تهران | ![]() | |||
56 | رازی کرمانشاه | ![]() | ![]() | ||
57 | زابل | ![]() | ![]() | ||
58 | زاهدان | ![]() | |||
59 | زنجان | ![]() | ![]() | ||
60 | شاهد تهران | ![]() | |||
61 | شهرکرد | ![]() | ![]() | ||
62 | شهیدباهنرکرمان | ![]() | ![]() | ||
63 | شهیدچمران اهواز | ![]() | ![]() | ||
64 | شیراز | ![]() | ![]() | ||
65 | صنعتی اصفهان | ![]() | ![]() | ||
66 | صنعتی شاهرود | ![]() | |||
67 | علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان | ![]() | ![]() | ||
68 | فردوسي مشهد | ![]() | ![]() | ||
69 | گیلان | ![]() | ![]() | ||
70 | لرستان | ![]() | ![]() | ||
71 | مازندران | ![]() | ![]() | ||
72 | مجتمع آموزش عالی ابوریحان- مامازن ورامین | ![]() | |||
73 | محقق اردبیلی اردبیل | ![]() | ![]() | ||
74 | یاسوج | ![]() |
دروس رشته:
رديف | نام درس |
---|---|
1 | آبياري عمومي |
2 | آفات مهم گياهان زراعي |
3 | آمار و احتمالات |
4 | ازدياد نباتات |
5 | اصلاح نباتات خصوصي |
6 | اصول اصلاح نباتات |
7 | اصول تبديل و نگهداري فرآوردههاي کشاورزي |
8 | اصول ترويج و آموزش كشاورزي |
9 | اقتصاد کشاورزي |
10 | اکولوژي |
11 | باغباني عمومي |
12 | برنامه نويسي کامپيوتر |
13 | بيماريهاي گياهي |
14 | بيماريهاي مهم گياهان زراعي |
15 | بيوشيمي عمومي |
16 | جلسه بحث |
17 | حاصلخيزي خاک و کودها |
18 | حشرهشناسي و دفع آفات |
19 | خاکشناسي عمومي |
20 | خاکهاي شور و قليايي |
21 | دامپروري عمومي |
22 | ديمکاري |
23 | رابطه آب و خاک و گياه |
24 | روشهای پیشرفته آماری |
25 | رياضيات عمومي |
26 | زراعت حبوبات و گیاهان منطقه ای |
27 | زراعت عمومي |
28 | زراعت غلات |
29 | زراعت نباتات صنعتي |
30 | زراعت نباتات علوفهاي |
31 | ژنتيک |
32 | سیتولوژی |
33 | شيمي آلي |
34 | شيمي عمومي |
35 | طرح آزمايشهاي كشاورزي1 |
36 | طرح آزمایشگاههای کشاورزی 2 |
37 | علفهاي هرز و کنترل آنها |
38 | عمليات کشاورزي |
39 | عملیات کارگاهی |
40 | فيزيولوژي گياهان زراعتي |
41 | فيزيک عمومي |
42 | گياهشناسي 1(فيزيولوژي و تشريح ) |
43 | گیاه شناسی 2 (سیستماتیک و مرفولوژی) |
44 | ماشينهاي کشاورزي |
45 | ماشینهای برداشت |
46 | مديريت و حسابداري |
47 | مرتعداري |
48 | مساحی و نقشه برداری |
49 | مکانیزاسیون کشاورزی |
50 | هوا و اقليم شناسي |
51 | کارآموزي |
52 | کنترل و گواهی بذر |
صنعت و بازار کار:
تواناييهاي لازم براي داوطلبان اين رشته و ادامه تحصيل در آن
سابقه طولاني رشته شيمي در ايران موجب شده است که تعداد متخصصان قابل توجهي در اين رشته در جامعه، در مقاطع مختلف مشغول فعاليتهاي گوناگون باشند. دوره هاي تحصيلات تکميلي در دانشگاههاي کشور يکي پس از ديگري داير شده و فارغ التحصيلان آنها در مشاغل مختلف مشغول به کار شده اند، به طوري که کيفيت علمي آنها نيز با کشورهاي با سابقه طولاني در اين سطوح قابل مقايسه است. مهمترين گرايشهاي مقاطع کارشناسي ارشد و دکتري دانشگاههاي کشور عبارت است از: شيمي آلي، شيمي تجزيه، شيمي فيزيک، شيمي معدني، شيمي پليمر و بيوشيمي.
گستردگي علم شيمي باعث جذب تعداد زيادي دانشجو در گرايشهاي مختلف شده است، دانشجوياني که استعداد رياضي قوي دارند در گرايشهاي شيمي فيزيک و شيمي تجزيه و شيمي معدني جذب مي شوند. دانشجوياني که پايه علوم تجربي قويتري دارند قادر به ادامه تحصيل در رشته هاي شيمي آلي، بيوشيمي نيز هستند.
تواناييهاي فارغ التحصيلان
فارغ التحصيلان اين دوره مي توانند مسووليت زمينه هاي مختلف از جمله موارد زير را عهده دار باشند:
1- طرح، نظارت و اجراي طرحهاي تحقيقاتي کوچک و بزرگ شيميايي در سطوح مختلف کاربردي و علمي محض، در دانشگاهها، کارخانجات و مراکز تحقيقاتي، به منظور ارتقاي کمي و کيفي محصولات مورد نياز جامعه.
2- مسووليت و ارائه خدمات در آزمايشگاههاي کنترل کيفي، پيگيري و ارائه معيارهاي استاندارد به منظور افزايش کميت و کيفيت محصولات توليدي و همچنين مواد مصرفي کارخانه ها و صنايع.
3- ارائه خدمات آموزشي در سطح دانشگاهها، دبيرستانها و موسسات آموزشي.
4- ارائه طرحهاي پژوهشي به منظور استفاده از منابع اوليه ارزنده موجود در جامعه در جهت افزايش بهره وري از آنها و جلوگيري از صادرات بي رويه مواد اوليه ارزشمند و تبديل آنها به محصولات واسطه اي که ارزش اقتصادي بالاتري دارند.
5- ارائه خدمات در کارخانجات پتروشيمي، پلاستيک، لاستيک، رنگ و رزين، الياف، صنايع غذايي، صنايع دارويي، بهداشتي و شوينده ها.
6- آمادگي براي ادامه تحصيلات در مقاطع بالاتر براي تأمين کادر علمي دانشگاهها و ساير مراکز علمي.
7- کمک به توسعه صنايع دستي که در سطح گسترده اي در جامعه پراکنده هستند؛ از جمله ساخت رنگهاي بهتر و متنوع تر، بخصوص استفاده از رنگهاي طبيعي موجود در صنعت فرش.
8- استفاده از گياهان دارويي فراواني که در مملکت موجودند، به منظور استخراج و شناسايي موارد کاربرد اين گياهان به کمک متخصصان داروساز.
منبع:شبکه رشد