سرنوشت، قضا و قدر

۹,۹۰۰ تومان

توضیحات
نظرات (0)

از سرنوشت ، قضا و قدر ؛ کلمه ای رعب آورتر و هراس انگیزتر از این دو کلمه پرده گوش بشر را به حرکت نیاورده است. هیچ چیز به اندازه اینکه انسان آزادی خود را از دست رفته و خویشتن را مقهور و محکوم نیرومندتر از خود مشاهده کند و تسلط مطلق و بی چون و چرای او را بر خود احساس کند روح او را فشرده و افسرده نمیسازد.

می گویند بالاترین نعمت ها آزادی است و تلخ ترین دردها و ناکامی ها احساس مقهوریت است. یعنی اینکه انسان شخصیت خود را لگد کوب شده و آزادی خود را به تاراج رفته ببیند و خود را در برابر دیگری مانند گوسفند در اختیار چوپان مشاهده کند ، خواب و خوراک و موت وحیات خویش را در دست اقتدار او ببیند.

آن «‌ تسلیم و رضا » که از نبودن « چاره » و مقهور دین خود « در کف شیر نر خونخواره ای » پیدا شود از هر آتشی برای روحی آدمی گدازنده تر است .
این در صورتی است که انسان خود را مقهور و محکوم انسانی دیگر زورمندتر یا حیوانی قوی پنجه تر از خود مشاهده کند. اما اگر آن قدرت مسلط یک قدرت نامرئی و مرموز باشد و تصور خلاصی از آن و تسلط بر آن تصور امر محال باشد چطور؟ مسلماً صد درجه بدتر.

یکی از مسائل که توجه بشر را همیشه به خود جلب کرده است این است که آیا جریان کارهای جهان طبق یک برنامه و طرح قبلی غیر قابل تخلف صورت می گیرد؟ و قدرتی نامرئی ولی بی نهایت مقتدر ،‌ بنام سرنوشت و قضا و قدر بر جمیع وقایع عالم حکمرانی می کند و آنچه در زمان حاضر در حال صورت گرفتن است و یا در آینده صورت خواهد گرفت در گذشته معین و قطعی شده است و انسان مقهور و مجبور به دنیا می آید و از دنیا می رود؟ یا اصلا و ابداً چنین چیزی وجود ندارد ، گذشته هیچ نوع تسلطی بر حال و آینده ندارد؟

انسان که یکی از موجودات این جهان است حر و آزاد و مسلط بر مقدرات خویشتن است؟ یا فرض سومی در کار است و آن اینکه سرنوشت در نهایت اقتدار بر سراسر وقایع جهان حکمرانی می کند و نفوذش بر سراسر هستی بدون استثنا گسترده است. در عین حال این نفوذ غیر قابل رقابت و مقاومت ناپذیر ، کوچکترین لطمه ای به حریت و آزادی بشر نمی زند اگر این چنین است چگونه می توان آن را توجیه کرد و توضیح داد ؟

مسئله سرنوشت یا قضا و قدر از غامض ترین مسائل فلسفی است.
به علل خاصی که بعداً توضیح داده خوهد شد از قرن اول هجری در میان متفکرین اسلامی طرح شد.
عقاید مختلفی که در این زمینه ابراز شد سبب صف بندی ها و کشمکش ها و پیدایش فرقه ها و گروه هائی در جهان اسلام گردید.
پیدایش عقاید گوناگون و فرقه های مختلف بر مبنای آن عقاید ، در طول این چهارده قرن آثار شگرفی در جهان اسلام داشته است.