زاویه از عناصریست که در نقشه برداری زیاد مورد استفاده قرار می گیرد و بنابراین اندازه گیری آن دارای اهمیت زیادی است .
در نقشه برداری و رشته های وابسته به آن معمولا زاویه با دو مولفه آن مورد اندازه گیری و یا استفاده قرار می گیرد :
مولفه افقی یا زاویه افقی که همان تصویر زاویه بر صفحه افقی است .
زاویه قائم یعنی زاویه ای که یک امتداد نسبت به صفحه افقی می سازد .
روشهای اندازه گیری زاویه را بطور کلی به دو دسته تقسیم می کنند :
زاویه کششی – که در آن امتداد ها را به صفحه افقی تصویرکرده و اندازه زاویه بروش ترسیمی تعیین و یا مورد استفاده قرار می گیرد و آلیدار و تخته سه پایه وسیله هائی هستند که برای این منظور بکار میرود .
زاویه یابی – و منظور از آن اندازه گیری زاویه بوسیله زاویه یاب است که هم برای مولفه افقی و هم مولفه قائم بکار می روند .
زاویه یابی
اساس زاویه یابی بر آن قرار گرفته که مقدار زاویه را از درجاتی که پهلوهای آن روی یک دایره مدرج جدا می کنند بدست می آوریم . وسیله هائی که برای این منظور بکار می رود زاویه یاب می نامند که نمونه های معمول ان بنام تئودولیت در نقشه برداری و ژئودزی زیاد بکار می روند …
ساختمان تئودولیت
زاویه یاب اولین بار در 1690 به نام ترانزیت برای مشاهده عبور ستارگان از نصف النهار بکار رفت.
ترانزیت از دوربینی تشکیل می شد که می توانست حول یک محور افقی دوران کند و یک قرن بعد به صورت قابل استفاده در نقشه برداری در آمد و به تدریج با اضافه شدن ضمائم مختلف و تکمیل ساختمان آن بصورت تئودولیت های امروزی در آمده که با حجمی کم ، از سرعت عمل و دقت زیادی برخوردار است …
کاربرد زاویه یاب
با اینکه کار اساسی زاویه یاب اندازه گیری زاویه های افقی و قائم است ولی بطوریکه خواهیم دید بروشهای مختلف در اندازه گیری فاصله و اختلاف ارتفاع نیز بکار می رود .
در ادامه فهرست مطالب مقاله اندازه گیری زاویه در نقشه کشی آورده شده است :
