تاریخ ایران بعد از اسلام (فرجام روزگار ساسانیان)

تاریخ ایران بعد از اسلام ، ‌از فتح مداین بدست اعراب آغاز که در دنباله آن دولت عظیم کهنسال ساسانی انقراض یافت و سراسر ایران به دست اعراب افتاد . دولت عظیم ساسانی به چه سبب با سرعتی چنان شگفت انگیز سقوط کرد و قوم گمنام عرب چگونه در عرضه تاریخ جهان ناگهان چنان عظمت و قدرتی شگرف بدست آورد. تحقیق این نکته مستلزم غور در تاریخ اواخر ساسانیان و مالعه وقایع واحوالی است که منجر به ضعف و انحطاط قطعی آن دولت گشت .
سقوط ساسانیان البته از ضربت عرب بود لیکن در واقع از نیروی عرب نبود . چیزی که مخصوصاً آن را از پا درآورد غلبه ضعف و فساد بود. دولت عظیم کهنسال ساسانی در آن روزگاران فترت و نکبت چون سلیمان مرده یی بود که تکیه برعصای برپا مانده اما موریانه خورده خویش داشت و هر تندبادی که از کران صحرایی برمی خاست می توانست آن پیکر فرتوت بی رمق را خاک خورد کند و به مغاک هلاک بسپارد.
حوادث خونین عهد مزدک وقباد بلهوسیهای خسروپرویز بین آنها رشگها ودشمنیها پدید آورده بود. حشمت حکام را قدری نمانده بود. حرص و تجمل چنگ انداخته بود و تمام مبانی حکومت را سست و ضعیف کرده بود.
تصویری دیگر شکایت تلخ و دردناک برزویه طبیب است در مقدمه کلیله ودمنه که بی شک قسمتی از احوال روحانی و اخلاق اواخر عهد ساسانیان را روشن می کند .می گوید : «درین روزگار تیره که خیرات براطلاق روی به تراجع آورده است و همت مردان از تقدیم حسنات قاصر گشته … کارهای زمانه میل به ادبار دارد وراستی مهجور ومردود وحق منهزم وباطل مظفر و متابعت هوی سنت متبوع وضایع گردانیدن احکام خرد طریق مشروع ومظلوم محق ذلیل و ظالم مبطل عزیز وحرص غالب و قناعت مغلوب و عالم غدار بدین معانی شادمان به حصول این ابواب تازه و خندان …» این سخنان اگر بعد از عهد انوشروان هم نوشته شده باشد باز تصویر احوال روحانی این عصر ضعف وانحطاط بشمارست .
از آغاز تشکیل دولت ساسانی هرروز آتشگاه و موبد غنیتر و حریصتر می شدند . اهتمام کسانی مانند شاپورسوم ویزدجرد اول و قباد برای جلوگیری ازین توسعه طلبی آتشگاه پیشرفتی نیافت.
مغان که از خاندانهای توانگر بودند بجز حکومت دینی حکومت دنیوی را نیز باضیاع و عقار فراوان در دست داشتند. از این رو بود که پیش از عهد اسلام آیین عیسی رفته رفته رواجی تمام می یافت و دین زرتشت را در بین طبقات دردمند و حتی در بین اشراف تربیت یافته پس میزد.
مطالع حکام و فرمانروایان باضافه فساد و اختلاف موبدان وروحانیان علائق و عقاید کهن را به سستی افکنده بود. شاهان ، خود از استیلاء دشمنان همواره در خاطر دغدغه سقوط وبیم جان می پروردند و آرام و قرار نداشتند.

تعداد صفحات : ۸۲
نوع فایل : ورد ۲۰۰۳ (.doc)